Bireysel Emeklilikte Yeni Düzenleme

01 Ocak 2013 tarihinden önce bireysel emeklilik sistemi için ödenen primler ücretlilerin gelir vergisi matrahından indirilebiliyordu. 2013 yılı başından itibaren yapılan değişiklikle bu kaldırıldı.

Bunun yerine, devlet sigortalılara ödedikleri tutarı %25 ini katkı olarak veriyor. Tabiî ki Devletin yatırdığı katkı payı için hak ediş süreleri bulunuyor. Katılımcı ilk üç yıl içinde sistemden çıkarsa devletin verdiği %25 lik katkı payı alınamıyor. Üçüncü yılın sonunda katılımcı devletin yaptığı katkının %15'ini, altıncı yılın sonunda %35'ini, onuncu yılın sonunda %60'ını, emekliliğe hak kazandığında ise tamamını alabiliyor. Bu sayede katılımcıların sistemde daha uzun süre kalmaları ve birikimlerinin artması amaçlanıyor. Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanılması ile sistemden vefat veya maluliyet nedeniyle ayrılması durumunda devlet katkısı ve getirilerinin tamamına hak kazanıyor.

Hak edilmemiş kısımlar erken çıkışlarda devlete geri dönüyor. Örneğin 3. yıldan sonra devlet katkısı hesabındaki birikimi 5.000 TL olan bir katılımcı, sistemden ayrılırsa bunun %15’i olan 750 TL’sine hak kazanırken, kalan 4.250 TL’lik tutar devlete geri dönecek. 

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sisteme girmiş olan katılımcılar için, devlet katkısına hak kazanma süreleri kapsamında ek bir avantaj sağlanmış. Mevcut bireysel emekliler için;

01 Ocak 2013 tarihinden itibaren üç yıl sistemde kalmak koşuluyla bir defaya mahsus olmak üzere

Sistemde 3 yıldan fazla, 6 yıldan az bulunan katılımcılara 1 yıl,

Sistemde 6 yıldan fazla, 10 yıldan az bulunan katılımcılara 2 yıl, 

Sistemde 10 yıldan fazla bulunan katılımcılara 3 yıl süre ekleniyor. 

Örneğin; 2006 yılı içinde sisteme girmiş bir katılımcının, 2016 tarihinde devlet katkısına hak kazanma süresine 2 yıl ekleniyor. Yani katılımcı 2019 yerine 2017 yılında 6 yılını doldurmuş sayılacak ve devlet katkısının %35’ine hak kazanabilecek. 2009 yılında sisteme girmiş bir katılımcı ise 2019 yerine 2018 yılında 6 yılını doldurmuş olacak.

Bireysel emeklilik dışındaki şahıs sigortalarında ise herhangi bir değişiklik yok, primler eskiden olduğu gibi yeni dönemde de gelir vergisi matrahından indirilebiliyor. 

Ücret geliri elde edenler, sağlık, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için ödedikleri primleri ücretlerine ilişkin vergi matrahından indirebiliyorlar.

İndirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15 ini ve yıllık olarak da asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Asgari ücret 2013 yılı ilk yarısı için 773,01 TL kabul edildiğinde bu rakam yaklaşık olarak ayda 115,95 TL ye geliyor.

Hayat sigortalarında ise ödenen primin yarısı vergi matrahından indirilebiliyor. Yine bu indirim ödendiği ayda elde edilen ücretin %15 ini ve yıllık olarak da asgari ücretin yıllık tutarını aşamıyor. Bunun için hayat sigortasının illaki çalışanın kendisi için yapılmış olması şartı yok. Ücretlinin eşi ve küçük çocuklarına ait sigorta primleri de aynı esaslarda indirim konusu yapılabiliyor. 

Devletin şeffaflık ilkesi doğrultusunda artık katılımcı yatırdığı miktar ve katkı ile ilgili kolayca bilgi alabilecek. Peki, bunu kim koordine ediyor? Katılımcı bireysel emeklilik hesabına para yatırdığı zaman, bu yatırdığı miktarla ilgili bilgi Emeklilik Gözetim Merkezi’ne (EGM) bildirilecek. EGM de bunu ilgili kamu kuruluşuna iletecek. İlgili kamu kuruluşu ise devlet katkısını nakdi olarak katılımcının devlet katkısı alt hesabına yatıracak. Devlet katkıları da yatırıma yönlendirilerek katılımcıların bu tutarlardan da getiri elde etmeleri sağlanacak.

GVK-59/2007-2/Bireysel Emeklilik Sistemi-2 sayılı 59 seri numaralı Gelir Vergisi Sirkülerinde primler, ödendiği ayda elde edilen ücretin % 15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak üzere hizmet erbabının safi ücret tutarının belirlenmesi sırasında indirim konusu yapılabileceği açıklanmıştı. Bu düzenlemeyle ilgili bir değişiklik yok. Yani işveren de ödese, çalışan da ödese şahıs sigorta primleri kanunda yazılan şartlarla ücret gelir vergisi matrahından indirilebilecek. 

Umarım bireysel emeklilere ya da bireysel emeklilik düşüncesinde olanlara yazımız faydalı olur.